نمایش موارد بر اساس برچسب: تدوین قانون اساسی

حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی صبح دوشنبه در همایش حقوق اساسی و شهروندی اظهار کرد: آرای مردم نقش بسیار اساسی دارد منتها ما در کشورمان متأسفانه نظام حزبی نداریم. وقتی شما در حکومتی به آرای مردم اتکاء می‌کنید که مردم باید رأی دهند، اگر سیستم حزبی نداشته باشید کار مقداری سخت می‌شود یعنی با جنجال و سر و صدا نزدیک انتخابات و شعارهای مختلف ممکن است در هدایت مردم برای اینکه چه کسی و چه کسانی را انتخاب کنند مقداری سخت و مشکل می‌شود.

وی افزود: اما اگر نظام حزبی باشد راحت تر است در نظام حزبی مدام بحث و گفتگو و چارچوب را مشخص می‌کنند نظام و قانون اساسی ما هم حزبی نیست و بر مبنای حزب بنا نشده است یعنی در انتخابات به فرد را می‌دهیم به حزب رأی نمی‌دهیم می‌خواهد مجلس یا شورای شهر یا خبرگان باشد. در ریاست جمهوری هم فیلتر حزبی نداریم.

رئیس جمهور اضافه کرد: به هر حال هر کشوری در انتخابات فیلترهایی دارد، ما فیلتر حزبی نداریم. این فیلتر از طریق شورای نگهبان اعمال می‌شود و حزبی نیست و ما اشکالات این چنین داریم که باید روی این‌ها فکر کنیم.

روحانی ادامه داد: بحث بازنگری قانون اساسی زمانی که مورد نیاز باشد، اشکالی هم ندارد. قانون اساسی معمولاً دیر به دیر در دنیا اصلاح می‌شود. ۳۱ سال است قانون اساسی تغییر نکرده است. قبلاً پس از ۱۰ ساله پس از ارتحال حضرت امام (ره) در قانون اساسی اصلاحاتی انجام گرفت، اما ۳۱ سال قانون اساسی تغییر نکرد و ممکن است زمانی تغییر کند.

وی افزود: یکی از مباحثی که جای آن خالی است، اینکه نظام حزبی آیا خوب است داخل قانون اساسی بیاید یا نه؟ وقتی در مجمع تشخیص هم درباره قانون انتخابات بحث می‌کردیم، چارچوبی را در کمیسیون تصویب کردیم که آن زمان به دلایلی متوقف شد. در صحن مجمع ۴ ماده تصویب و بعد متوقف شد. در آن چارچوب سیاست‌های کلی قانون انتخابات ما نظام حزبی را پیش‌بینی کردیم یعنی مردم می‌توانستند به جای فرد به حزب دهند.

رئیس جمهور تصریح کرد: قانون اساسی ما یکی از قانون‌های اساسی قابل توجه در سطح جهان است و می‌توانیم به آن ببالیم. از سال ۵۸ که این قانون اساسی تدوین شده و مخصوصاً جاهایی که درباره حقوق ملت آمده فصل ۳ قوانین روشن و اصول واضح و مدرن و چیزی است که می‌توان آن را در دنیا به عنوان یک قانون اساسی مدرن عرضه کرد.

روحانی با بیان اینکه متأسفانه فهم همه از قانون اساسی یکی نیست، افزود: البته در قانون پیش بینی شده اگر در بخشی از قانون نیاز به تفسیر بود، چه نهادی باید تفسیر لازم را انجام دهد. اما قبل از اینکه به تفسیر قانون برسیم، برداشت و فهم خیلی مهم است که از این قانون اساسی ما چه برداشت و چه فهمی داریم.

وی با تاکید بر اینکه فهم ارکان حکومت یعنی دولت، مجلس و قوه قضائیه فهم مشترکی از قانون اساسی ندارند، تصریح کرد: این قوا به مانند هم نمی‌اندیشند و ممکن است در مسائل فنی و مهم اختلاف نظر باشد. زیرا گاهی اوقات می‌شنویم که بعضی از نمایندگان مجلس می‌گویند ما باید بر کار وزرا نظارت کنیم که این نشان از برداشت ناقص از قانون اساسی است.

رئیس جمهور ادامه داد: البته نمایندگان در یک مفهومی ممکن است از وزرا سوال کنند، ولی در قانون نظارت بر کار وزرا وجود ندارد و این رئیس جمهور است که بر کار وزیر نظارت می‌کند. به عبارتی نظارت بر کار وزیر از وظایف رئیس جمهور است و رئیس جمهور اختلاف دو وزیر را حل می‌کند و هماهنگی بین دو وزیر یا چند وزیر بر عهده رئیس جمهور است.

روحانی یادآور شد: مجلس در جاهایی که صلاح می‌داند می‌تواند استیضاح را در دستور کار قرار دهد، و همچنین تحقیق و تفحص هم در جاهایی که می‌داند می‌تواند به مفهوم نظارت انجام دهد ولی در قانون کلمه نظارت مجلس بر کار دولت ذکر نشده است.

وی با تاکید بر اینکه فهم و استنباط ما از قانون شبیه یکدیگر نیست، افزود: برنامه را برای دولت باید چه کسی باید بنویسد. البته در زمان رژیم گذشته به عنوان نمونه برنامه پنج ساله و شبیه آن نوشته می‌شد، ولی در جمهوری اسلامی و برنامه طبق اصل ۱۳۴ و اجرای قانون بر عهده رئیس جمهور است و به صراحت در قانون ذکر شده که خط مش و برنامه به عهده رئیس جمهور است و وقتی برنامه و خط مش بر عهده رئیس جمهور است، چند بار برنامه تعیین کنیم.

رئیس جمهور خاطرنشان کرد: یک موقع رئیس‌جمهوری برنامه لازم را تعیین می‌کند تا انتخاب شود و در انتخابات برنامه را ارائه می‌کند و در مصاحبه با مردم و در اجتماعات برنامه را اعلام می‌کند.

روحانی اظهار کرد: متأسفانه فهم ما از قانون اساسی یکی نیست. درست است که پیش‌بینی شده اگر جایی تفسیر لازم بود، چه نهادی قانون اساسی را تفسیر کند. اما قبل از اینکه به تفسیر برسیم، برداشت و فهم خیلی مهم است که از این قانون اساسی چه برداشت و چه فهمی داریم. حتی ارکان حکومت یعنی دولت، مجلس، قوه قضائیه، اینها هم فهمشان مشترک نیست و مثل هم نمی‌اندیشند. گاهی در مسائل حتی مهم ممکن است اختلاف نظر باشد.

وی گفت: گاهی وقت‌ها می‌شنویم که مثلاً بعضی از نمایندگان مجلس می‌گویند که ما باید بر کارگزاران نظارت کنیم. این برداشت ناقص از قانون اساسی است. به یک مفهومی ممکن است به عنوان سوال داشته باشیم، ولی ما نظارت نمایندگان بر کار وزرا و دولت به عنوان نظارت نداریم. آنکه در قانون اساسی آمده رئیس جمهور است که بر کار وزیر نظارت می‌کند و نظارت بر کار وزیر از وظایف رئیس جمهور است. به عبارتی نظارت بر کار وزیر از وظایف رئیس جمهور است و رئیس جمهور اختلاف دو وزیر را حل می‌کند و هماهنگی بین دو وزیر یا چند وزیر بر عهده رئیس جمهور است.

رئیس جمهور یادآور شد: مجلس در جاهایی که صلاح می‌داند می‌تواند استیضاح را در دستور کار قرار دهد، و همچنین تحقیق و تفحص هم در جاهایی که می‌داند می‌تواند به مفهوم نظارت انجام دهد ولی در قانون کلمه نظارت مجلس بر کار دولت ذکر نشده است.

روحانی با تاکید بر اینکه فهم و استنباط ما از قانون شبیه یکدیگر نیست، افزود: برنامه را برای دولت باید چه کسی باید بنویسد. البته در زمان رژیم گذشته به عنوان نمونه برنامه پنج ساله و شبیه آن نوشته می‌شد ولی در جمهوری اسلامی و برنامه طبق اصل ۱۳۴ و اجرای قانون بر عهده رئیس جمهور است و به صراحت در قانون ذکر شده که خط مش و برنامه به عهده رئیس جمهور است و وقتی برنامه و خط مش بر عهده رئیس جمهور است، چند بار برنامه تعیین کنیم.

وی خاطرنشان کرد: یک موقع رئیس‌جمهوری برنامه لازم را تعیین می‌کند تا انتخاب شود و در انتخابات برنامه را ارائه می‌کند و در مصاحبه با مردم و در اجتماعات برنامه خود را اعلام می‌کند.

رئیس جمهور گفت: اصل ۱۳۴ قانون اساسی می‌گوید تعیین خط و مشی بر عهده رئیس جمهور است و مجلس برنامه پنج ساله تصویب می‌کند. درک و فهم این گونه مسائل که چگونه تلفیق می‌شوند بسیار مهم است. اساتید حقوق و حقوقدانان بر مبنای این قانون اساسی بر روی مواردی که موارد اختلاف نظر است، باید فکر کنند و نظر دهند و این بحث شود و پخته شود و ما به یک اجماع نظر در این مسائل برسیم.

روحانی افزود: نکته بسیار مهم قانون اساسی این است که مسئول اجرای قانون اساسی چه کسی است؟ اصل ۱۱۳ قانون اساسی چند مساله دارد جایگاه رئیس جمهور را تعریف می‌کند و می‌گوید رئیس جمهور دومین مقام کشور است و عالی‌ترین مقام رسمی کشور بعد از رهبری، رئیس جمهور است بلافاصله بعد از این می‌گوید مسئول اجرای قانون اساسی است، یعنی کسی که بعد از رهبری بالاترین مقام کشور است مسئولیت اجرای قانون اساسی را به عهده دارد و جز مواردی که البته بر عهده رهبری است.

وی ادامه داد: این موضوع خیلی روشن و شفاف است وقتی اول و آخر این قانون خوانده می‌شود معنایش این است که رئیس جمهور در قوه مجریه مسئول اجرای قانون اساسی است گفتن این حرف لغو است معلوم است هر کسی در بخش خود مسئول اجرای قانون است این موضوع گفتن ندارد و حرف بی خاصیت و بی معنایی است یکی از جاهای که تفسیر نمی‌خواهد همین نکته است و اختلاف برداشتی در این زمینه وجود ندارد.

رئیس جمهور با اشاره به برداشت متفاوت از اصل ۱۳۴ اظهار کرد: شورای نگهبان در برداشت آخر خود تفسیری داشته که مساله مهمی است. البته آن در دوره‌های ابتدای انقلاب برداشت دیگری داشتند. باید حقوقدانان برای آن فکر کنند. در هر دوره‌ای یک جور تفسیر می‌کنند وگرنه ممکن است شورای نگهبان در دوره دیگری تفسیر دیگری ارائه دهد.

به گفته روحانی، اصل ۵۹ قانون اساسی می‌تواند در مقاطعی که اختلاف نظر اساسی وجود دارد و اتفاق نظری وجود ندارد، مهم باشد. البته باید موضوع مهمی باشد و بحث و بررسی شود و در اختیار آرای عمومی و به رفراندوم گذاشته شود. البته سازوکار این اصل خیلی پیچیده است ولی بعد از ۴۰ سال می‌تواند یک بار اجرا شود.

وی با بیان اینکه یکی از وعده‌هایی که به مردم دادم، حقوق شهروندی بود، تصریح کرد: گفتم منشور حقوق شهروندی را اعلام و به مردم اعلام کنیم. چند بار دوستان پیش‌نویس‌هایی را تهیه کردند تا آنکه من با تعدادی از حقوقدانان دیدار کردم. آنها سوال کردند مبنای شما برای نوشتن منشور حقوق شهروندی چیست و در چه جایگاهی می‌خواهی بنویسی؟ این لایحه است یا آئین‌نامه است؟

رئیس جمهور اضافه کرد: خیلی بحث شد. گفتم مبنا اصل ۱۳۴ قانون اساسی است و بعد هم می‌تواند به شکل لایحه تبدیل شود. بعد از آن جلسات زیادی برگزار شد تا منشور منقحی تدوین شود و افرادی مسئولیت آن را برعهده داشتند.

روحانی با بیان اینکه ندیدم به این منشور کسی اشکال اساسی بگیرد، خاطرنشان کرد: ممکن است بگویند چند ماده دیگر به آن اضافه شود ولی منشور منقحی است. به خاطر این بود که مردم بدانند حقوق‌شان چیست و مسؤولان اجرایی کشور و سایر مسؤولان هم بدانند که این حقوق و تکالیف وجود دارد.

وی افزود: این جز افتخارات دولت یازدهم است که در دولت دوازدهم ادامه یافت. معاونت حقوقی اکنون این مسؤولیت را برعهده دارد. البته دستیار ویژه‌ای در این رابطه داشتیم. آنچه مهم است این است که حقوق شهروندی مورد توجه همه باشد و دولت با تاکید بر آنها اینها را اجرا کند.

رئیس جمهور با بیان اینکه گزارش مفصلی توسط معاونت اداری و استخدامی به ما داده شده که خیلی خوب بود که این منشور در ادارات مختلف در حال اجرایی شدن است، گفت: به اینکه حقوق شهروندی تدوین و منتشر شود اتکا نکردیم. تلاش کردیم حقوق شهروندی را اجرا کنیم. مردم بتوانند نظرات خود را اظهار کرده و آرای خود را نسبت به افراد در صندوق بیندازند.

روحانی با تاکید بر اینکه تلاش ما در دولت این بود که مردم نظر خود را بیان کنند و رأی خود را بدهند و همه جناح‌ها و احزاب نمایندگان خود را معرفی کرده و در انتخابات شرکت کنند، اظهار کرد: هیچ مشکل امنیتی قبل، حین و بعد از انتخابات نداشتیم. آزادی‌های مردم در دانشگاه‌ها، اجتماعات، اعتراضات، روزنامه‌ها، رسانه‌ها شرایط امروز از قبل دولت یازدهم بهتر است؛ البته تکنولوژی هم به ما کمک کرد.

وی با بیان اینکه دولت یازدهم و دوازدهم در فضای مجازی کار بزرگی کرد، یادآور شد: اگر این دولت نبود فضای مجازی در اختیار مردم نبود. فداکاری و ایستادگی زیادی شد تا مردم از فضای مجازی استفاده کنند. در کنارش هم سعی کردیم دولت الکترونیک را ترویج کنیم. کار زیادی دراین‌باره انجام شده است.

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه شفافیت زیادی هم بر اساس فضای مجازی ایجاد شده است، اظهار کرد: بودجه را الان همه مردم می‌دانند چگونه است. حضور مردم در صحنه نقد و اعلام نظر مردم شرایطش با گذشته متفاوت است. الان همه مردم یک رسانه دارند و می‌توانند نظر خود را اعلام کنند.

روحانی ادامه داد: یکی از کارهای دولت‌های یازدهم و دوازدهم فضای مجازی بود که به مردم هدیه کرد و مردم با موبایل هوشمند با همدیگر و با نیا در تماس هستند و بسیاری از اطلاعات را به شکل آنلاین در اختیار دارند.

منبع: ایرنا